Czyszczenie cegły
Podstawowym materiałem w budownictwie już od czasów etruskich jest cegła. Na przestrzeni historii była rozmaicie wykonywana, co wpływało na późniejszą trwałość budowli. Kiedy nie znano techniki wypalania cegły w specjalnych piecach, wówczas była suszona promieniami słonecznymi. Taka cegła była znacznie słabsza od wypalanej, czego skutkiem jest stosunkowo niewielka ilość szczątków budowli, które wykonane z tego materiału przetrwały do czasów obecnych. Cegła też w zależności od regionu jej wykonywania przybierała różną wielkość, co też wpływało na kształt budynków. Również w zależności od rejonu produkcji mieszaniny ceglanej dodawano różne komponenty, które albo podnosiły, albo osłabiały jej budowlaną wartość.
Dobrze wyprodukowana cegła powstaje z sezonowanej masy glinianej połączonej z piaskiem (który odtłuszcza komponenty),mogły też być dodawane w niewielkim stopniu substancje organiczne. Przygotowana i dobrze wymieszana masa była układana w odpowiednie formy przez strycharza, a następnie po kontrolowanym przesuszeniu układana w piecach i wypalana. Po wypaleniu uzyskiwano kilka rodzajów cegieł:
- zendrówka (kopciałka): mocno wypalona czasami nawet przepalona stąd nazwa
- niedopałka: słabo wypalona o czym świadczy lekko żółtawy kolor
- wiśniówka: dobrze wypalony rodzaj cegły, z właściwie uformowanym spiekiem
Istotnym elementem cegły jest zewnętrzny spiek, który nadaje temu budulcowi odpowiednią wytrzymałość termiczną, mechaniczną oraz ogranicza wchłanianie wody. Naruszenie warstwy spieku będzie wiązało się z osłabieniem.
W ostatnich latach na polskim rynku pojawiło się wiele firm, które oferują usługi czyszczenia elewacji budynków wykonanych z cegły. Oferta firm jest dość zaskakująca, ponieważ rozpiętość konkretnych propozycji czyszczenia jest bardzo duża. Z czego wynika takie ukształtowanie ceny? Przede wszystkim czynnikiem warunkującym cenę są środki użyte do czyszczenia. Niezbędnym elementem warsztatu pracy jest sprężarka, która podaje sprężone powietrze z odpowiednim granulatem. I tu pojawia się drugi element wyznaczający cenę. Od kilku lat zabroniony jest do czyszczenia tą metodą piasek. Normy unijne narzucają w tym względzie korzystanie z odpowiedniego granulatu. Najczęściej firmy oferujące swoje usługi oszczędzają na tym asortymencie nie dobierając go w sposób właściwy. Dysponujemy całym szeregiem granulatów i powinny być one dobrane indywidualnie do każdego budynku. Zanim przystąpi się do całościowych prac, należy wykonać kilkanaście prób sprawdzając czy zastosowany granulat i dobrane ciśnienie, nie uszkadzają spieku cegły. Piaskowanie ma czyścić i nie doprowadzać do perforacji lica. Nieodpowiednie dobranie granulatu i ciśnienia doprowadzi do zdarcia uszkodzenia spieku cegły, a w konsekwencji oczyszczona cegła znacznie szybciej i w natężonej skali ponownie pokryje się zanieczyszczeniami. Należy również pamiętać, iż po oczyszczeniu powierzchni powinna być ona uzupełniona i pokryta środkiem ochronnym na bazie organicznej. Wszelkiego rodzaju specyfiki na bazie sztucznych żywic zaklejają wierzchnią warstwę nie pozwalając na "oddychanie muru", które może zaowocować wykwitem wilgoci wewnątrz budynku.
W ostatnich latach tego typu prace są prowadzone w Katedrze Łomżyńskiej. Efekt zewnętrzny podejmowanych działań jest imponujący, miejmy nadzieję, iż utrzyma się on na dziesięciolecia, gdyż prace są prowadzone z należytym porządkiem konserwatorskim.
Autor: ks. Tomasz Grabowski
